Mộ úp là gì? Ý nghĩa & các mẫu thiết kế chuẩn phong tục Việt Nam

Mộ úp là một trong những kiểu thiết kế mộ truyền thống mang tính biểu tượng sâu sắc trong văn hóa tâm linh Việt. Để hiểu rõ hơn về cấu tạo, ý nghĩa và những lưu ý khi chọn xây úp mộ đá cho người thân đã khuất, mời bạn cùng Đá Mỹ Nghệ Trung Lập tìm hiểu trong bài viết dưới đây.

Mộ úp là gì?

Mộ úp là một dạng mộ truyền thống lâu đời trong văn hóa tâm linh người Việt, thường được gọi bằng nhiều cái tên khác như mộ bành, mộ tam cấp hay mộ hậu bành tùy vào kiểu dáng và thiết kế.

Đặc điểm nổi bật của kiểu mộ này là phần thân được chế tác từ đá nguyên khối hoặc lắp ghép từ các phiến đá kiên cố, sau đó đặt úp trực tiếp lên huyệt mộ. Không có phần mái như các loại mộ hiện đại, mộ úp vẫn giữ được sự giản dị mà trang nghiêm, phù hợp với không gian nghĩa trang cổ truyền.

Một vài tên gọi thường dùng khác của mộ úp:

• Mộ bành: Mang ý nghĩa kiên cố, vững chắc với thiết kế đơn giản nhưng bền bỉ.
• Mộ hậu bành: Nhấn mạnh phần phía sau mộ, nơi đặt bia hoặc bài vị tưởng nhớ người đã mất.
• Mộ tam cấp: Gọi theo hình dáng ba tầng đá chồng lên nhau, biểu hiện cho sự trang trọng, ngay ngắn trong kiến trúc mộ phần.

Xem thêm: Những tuổi kiêng khi bốc mộ cần “né” để tránh đại hạn

Cấu trúc của các kiểu mộ úp

Trong kiến trúc mộ truyền thống, mộ úp là một kiểu thiết kế đơn giản nhưng mang đậm giá trị tâm linh và văn hóa người Việt. Để hiểu rõ hơn về kiểu mộ này, bạn cần nắm được cấu trúc cơ bản gồm những phần nào và ý nghĩa đặc biệt của từng bộ phận trong tổng thể ngôi mộ:

Bia mộ (bảng khắc thông tin)

Bia mộ là phần quan trọng nhất trong kiến trúc mộ úp, thường được đặt ở đầu mộ để ghi lại thông tin người đã khuất như họ tên, năm sinh – năm mất, quê quán và tuổi thọ. Chất liệu bia thường làm từ đá tự nhiên, có độ bền cao. 

Một số bia còn được chạm khắc hình ảnh, câu đối hoặc biểu tượng tâm linh thể hiện lòng tôn kính của con cháu với tổ tiên.

Thân mộ (khu vực kim tĩnh)

Thân mộ là phần bao bọc kim tĩnh – nơi đặt phần mộ của người đã khuất. Được thiết kế từ đá nguyên khối hoặc lắp ghép từ nhiều tấm đá lớn, thân mộ mang lại sự vững chắc, kín đáo và trang nghiêm. Kiểu dáng thường thấy là hình vuông hoặc chữ nhật, giúp tạo cảm giác cân đối và thuận theo phong thủy. Đây là thành phần chính bảo vệ phần mộ khỏi tác động bên ngoài.

Trang trí hoa văn (họa tiết điêu khắc)

Hoa văn trên mộ úp không chỉ tăng giá trị thẩm mỹ mà còn mang ý nghĩa tâm linh sâu sắc. Những họa tiết thường gặp như hoa sen, rồng, chữ Phúc, Thọ, hoặc các đường triện cổ truyền… thể hiện sự tôn nghiêm và lòng tưởng nhớ. 

Mỗi hoa văn đều được chế tác tỉ mỉ trên chất liệu đá, góp phần thể hiện gu thẩm mỹ, đức tin và sự kính trọng dành cho người đã khuất.

Thông số kích thước chuẩn mộ úp theo phong thủy

Thước Lỗ Ban là dụng cụ đo đạc chuyên dụng trong ngành xây dựng, áp dụng cho cả công trình nhà cửa (dương trạch) lẫn khu mộ phần (âm trạch). Trên bề mặt thước được phân chia thành các cung may mắn như Tài, Quan, Hưng, Nghĩa và các cung xấu như Tử, Khổ, Hại, Bệnh.

Vì thế, kích thước mộ úp rất linh hoạt, phụ thuộc vào điều kiện đất đai, thẩm mỹ và mong muốn riêng của mỗi gia đình. Tuy nhiên, một số kích thước phổ biến được chọn lựa theo thước Lỗ Ban có thể kể đến như sau:

Mộ đơn (1 phần mộ)

Mộ đơn là kiểu phần mộ phổ biến dành cho một người an nghỉ, thường được thiết kế đơn giản, gọn gàng nhưng vẫn đảm bảo yếu tố phong thủy và sự trang nghiêm cần thiết. Sau đây là kích thước tham khảo:

• Mẫu 1: Dài 217cm (cung Quan – Thêm Đinh) × Rộng 87cm (cung Nghĩa – Thêm Phúc) × Cao 81cm (cung Nghĩa – Đăng Khoa)
• Mẫu 2: Dài 232cm (cung Tài – Tài Vượng) × Rộng 127cm (cung Quan – Tiến Bảo) × Cao 81cm (cung Nghĩa – Đăng Khoa)

Mộ tam cấp (thiết kế ba tầng)

Mộ tam cấp là kiểu thiết kế phần mộ gồm ba tầng đá xếp chồng, tạo nên sự bề thế và trang nghiêm. Dưới đây là các thông số phổ biến của từng tầng:

• Tầng dưới cùng: 89cm × 133cm (cung Nghĩa – Quan)
• Tầng giữa: 81cm × 127cm (cung Nghĩa – Quan)
• Tầng trên cùng: 69cm × 107cm (cung Hưng – Tài)

Lưu ý: Các kích thước nêu trên chỉ mang tính gợi ý. Khi xây mộ úp, gia đình nên linh hoạt lựa chọn tùy theo diện tích đất, đặc điểm khu lăng mộ và mong muốn cá nhân. Dù điều chỉnh thế nào, vẫn nên căn cứ vào thước Lỗ Ban để đảm bảo yếu tố phong thủy, mang lại phúc khí cho hậu duệ.

30+ mẫu mộ úp, phổ biến thường gặp hiện nay

Mộ úp là kiểu mộ truyền thống mang đậm nét văn hóa tâm linh người Việt. Ngày nay, có rất nhiều mẫu mộ úp đa dạng về chất liệu, kiểu dáng và phong cách thiết kế. Dưới đây là một số mẫu mộ úp phổ biến được nhiều gia đình lựa chọn:

Xem thêm: Bài văn khấn động thổ xây mộ theo truyền thống Việt Nam

Nhìn chung, mộ úp không chỉ là nơi an nghỉ cuối cùng của người đã khuất mà còn thể hiện tấm lòng hiếu kính và văn hóa tâm linh sâu sắc của con cháu. Nếu bạn đang tìm kiếm địa chỉ thi công mộ đá đẹp, uy tín và chuẩn phong thủy, Đá Mỹ Nghệ Trung Lập chính là đơn vị đáng tin cậy với kinh nghiệm lâu năm và đội ngũ thợ đá lành nghề.