Cúng thất là gì mà lại trở thành một nghi lễ quan trọng trong văn hóa tang lễ của người Việt? Nhiều người vẫn còn chưa hiểu rõ ý nghĩa cũng như nguồn gốc của nghi thức này. Trong bài viết sau, Đá Mỹ Nghệ Trung Lập sẽ cùng bạn tìm hiểu sâu hơn về nghi lễ đặc biệt này.
Cúng thất là gì?
Lễ cúng thất tuần là nghi thức tâm linh tổ chức theo chu kỳ 7 ngày/lần trong vòng 49 ngày sau khi một người qua đời. Phong tục này bắt nguồn từ Trung Hoa, sau đó được người Việt tiếp nhận và duy trì qua nhiều thế hệ. Theo quan niệm dân gian, trong thời gian này, linh hồn người mất sẽ trải qua quá trình xét xử nơi âm phủ.
Người sống thiện sẽ sớm được đầu thai, còn kẻ tạo nghiệp phải chịu phạt cho đến khi hết tội. Việc cúng thất giúp vong linh giảm đau đớn, thoát khỏi cõi u mê và nhanh chóng siêu thoát. Gia đình thường tụng kinh, dâng mâm cơm, trái cây, vàng mã… thể hiện lòng hiếu kính và cầu an cho cả nhà. Đây cũng là lúc người thân quây quần tiễn biệt lần cuối, giúp người đã khuất an lòng rời xa trần thế.

Cách tính cúng thất chuẩn chỉnh nhất
Hiểu được cúng thất là gì giúp gia đình thực hiện nghi lễ đúng chuẩn, thể hiện trọn vẹn lòng thành kính với người đã khuất. Để không phạm vào điều kiêng kỵ và đảm bảo ý nghĩa tâm linh, dưới đây là cách tính cúng thất chuẩn chỉnh nhất theo phong tục truyền thống:
Cách tính tuần đầu kể từ ngày mất (tính theo ngày mất cụ thể)
Nếu người mất vào ngày thứ năm, thì các lễ thất tuần sau đó đều được thực hiện vào đúng thứ năm hằng tuần. Riêng tuần thất cuối cùng (ngày thứ 49), nghi lễ sẽ diễn ra vào thứ tư, tức là sớm hơn một ngày.
Thời điểm tổ chức tuần đầu, nên thực hiện ngay sau khi kết thúc tang lễ. Trường hợp này có thể không cần cúng thí thực riêng vì đã cúng trong lễ an táng trước đó.

Xem thêm: Nghi thức và bài cúng mở cửa mả 3 ngày chuẩn phong tục Việt
Cách tính sau 7 ngày kể từ ngày mất (không tính ngày mất là ngày đầu tiên)
Giả sử người mất vào ngày thứ bảy, thì tuần cúng đầu tiên sẽ rơi vào ngày thứ sáu tuần kế tiếp. Các tuần tiếp theo cũng lặp lại vào thứ sáu. Tuần thứ bảy (tức 49 ngày) sẽ vẫn diễn ra đúng vào thứ sáu đó. Thời điểm cúng tuần đầu sẽ được cúng vào ngày thứ bảy tính từ ngày người đó qua đời.
- Tuần 1: Tụng bài kinh tuần đầu.
- Tuần 2: Đọc bài kinh dành cho tuần thứ hai.
- Tuần 3: Tiếp tục tụng kinh tương ứng với tuần ba…
- Cứ như vậy đến tuần thứ bảy, kinh văn sẽ thay đổi theo từng tuần lễ.
Các trường hợp đặc biệt cần lưu ý:
- Trường hợp 1: Người mất đang được bảo quản trong phòng lạnh, chưa đưa đi mai táng hoặc thiêu xác.
- Trường hợp 2: Đã hỏa táng hoặc lưu giữ tro cốt, nhưng chưa đưa vào nơi thờ tự cố định.

Cúng thất cần những gì và cách cúng thất tuần như thế nào?
Biết được ý nghĩa của lễ cúng thất là sao trong 49 ngày đầu sau khi mất là vô cùng quan trọng đối với mỗi gia đình. Việc chuẩn bị đúng lễ vật và thực hiện nghi thức đúng cách sẽ giúp linh hồn người đã khuất sớm được siêu thoát. Dưới đây là những điều cần lưu ý:
Cúng thất tuần gồm những gì?
Tại bàn thờ Phật: Gia đình nên chuẩn bị đơn giản với hoa quả tươi, một bát cơm trắng và một ly nước thanh khiết để dâng lên Đức Phật.
(Trường hợp chưa lập bàn thờ Phật hoặc chưa có bát hương thờ Thần Linh, gia chủ vẫn có thể khấn nguyện, dâng tất cả phẩm vật lên Tam Bảo với lòng thành kính. Khi cúng, chỉ cần hướng tâm tưởng nhớ Phật, dâng hương hoa với tâm nguyện hồi hướng đến chư vị Phật, Thánh Thần và hương linh trong gia đình.)
Tại bàn thờ Thần Linh: Nếu nhà có bát hương thờ các vị thần như Thổ Công, Thổ Địa hay Thần đất, cần bày mâm lễ gồm trái cây, một bát cơm trắng và một ly nước lọc. Dù ban thờ Thần Linh được đặt ở vị trí riêng, lễ vật vẫn nên dâng cúng tại đó, nhưng có thể kết hợp tụng niệm chung trong buổi lễ dành cho vong linh người quá cố.
Tại nơi thờ người đã khuất: Nên bày biện trái cây tươi, thêm một mâm cơm thanh tịnh có thể là cơm chay hoặc dùng tam tịnh nhục theo đúng nghi lễ của Phật giáo.
Vào các tuần thất: Gia chủ nên chuẩn bị thêm phần lễ thí thực cho cô hồn và nghi thức phóng sinh để tích thêm công đức. Việc phóng sinh có thể tham khảo hướng dẫn chi tiết từ Câu lạc bộ Cúc Vàng để thực hành đúng pháp.

Hướng dẫn cúng thất tuần 7 ngày cho người mới mất
Ngay sau ngày an táng, lễ thất tuần cần được duy trì liên tục trong 7 ngày đầu mà không được gián đoạn. Thường lễ này được tổ chức tại chùa, có sự chứng minh của chư Phật và quý thầy. Nếu điều kiện không cho phép đến chùa, gia đình có thể thỉnh sư về nhà để tụng kinh và thực hiện các nghi thức siêu độ.
Mỗi ngày trong thất tuần, mâm cúng cần được sắp xếp tươm tất, ưu tiên món chay để thanh tịnh. Các thành viên trong gia đình nên luôn hiện diện trong thời gian hành lễ, giữ thái độ nghiêm trang, không trò chuyện riêng tư, cười đùa hay nói năng xúc phạm đến người đã khuất.
Xem thêm: Mẫu văn khấn ngày giỗ ông bà ngắn gọn, đúng phong tục
Qua những thông tin trên, hy vọng bạn đã phần nào hiểu rõ cúng thất là gì và ý nghĩa sâu sắc của nghi lễ này trong đời sống tâm linh người Việt. Nếu bạn đang tìm kiếm lăng mộ đá chuẩn phong tục, bền đẹp theo thời gian, hãy đến với Đá Mỹ Nghệ Trung Lập, nơi gìn giữ giá trị truyền thống bằng chất lượng và tâm huyết.