Khâm liệm là gì? Ý nghĩa và những điều cần biết trước tiên

Khi tìm hiểu về các nghi lễ tang lễ, nhiều người thường thắc mắc liệm là gì và tại sao nghi thức này lại quan trọng. Bài viết dưới đây Đá Mỹ Nghệ Trung Lập sẽ cùng bạn tìm hiểu ý nghĩa và các bước thực hiện của nghi lễ truyền thống, giúp bạn hiểu rõ hơn về phong tục này trong đời sống tâm linh.

Khâm liệm là gì?

Khâm liệm là một nghi thức không thể thiếu trong tang lễ, được thực hiện ngay sau khi người thân qua đời. Nghi lễ này bao gồm các công đoạn như tắm rửa, mặc áo liệm cho thi hài và đặt vào quan tài, đảm bảo thi thể được chuẩn bị một cách trang nghiêm.

Hiện nay, nhiều người vẫn chưa phân biệt rõ giữa hai từ “liệm” và “niệm”. Thực tế, cả hai từ đều ám chỉ cùng một nghi lễ, chỉ khác nhau về cách gọi tùy từng địa phương. 

Khi các bước như lễ mộc dục (tắm rửa), lễ phạn hàn (phủ khăn) và lễ trị quan (chuẩn bị quan tài) hoàn tất, nghi thức khâm liệm sẽ được tiến hành, đánh dấu việc thi hài đã được bảo quản cẩn thận và sẵn sàng cho việc nhập quan.

Quy trình thực hiện nghi lễ khâm liệm theo tín ngưỡng dân gian

Trong tín ngưỡng dân gian Việt Nam, nghi lễ khâm liệm đóng vai trò quan trọng trong việc tiễn đưa người đã khuất. Quy trình thực hiện được tiến hành tuần tự, kết hợp các nghi thức truyền thống nhằm tôn trọng người mất và giữ gìn phong tục lâu đời của cộng đồng, cụ thể như sau:

Vệ sinh thi thể

Bước đầu tiên trong nghi thức khâm liệm là vệ sinh thi thể người đã khuất. Thi hài được tắm rửa kỹ lưỡng bằng nước ấm hoặc nước pha thảo dược, lau khô và khử mùi hôi, giúp cơ thể sạch sẽ và thanh tịnh.

Việc làm này không chỉ mang tính vật lý mà còn mang ý nghĩa tinh thần, tượng trưng cho việc gột rửa bụi trần trước khi rời cõi đời. Một số gia đình còn xức hương liệu nhẹ để tạo không gian trang nghiêm, thanh tịnh cho tang lễ.

Mặc đồ thọ trang

Sau khi vệ sinh, thi thể sẽ được mặc đồ thọ trang, bộ y phục đặc biệt dành riêng cho người mất. Thọ trang thường có màu trắng, đen hoặc lam, tùy phong tục từng địa phương hoặc tín ngưỡng tôn giáo.

Bộ trang phục này có thể là áo dài, áo gấm hoặc trang phục truyền thống khác, thể hiện sự chỉnh tề, thanh thản. Thủ tục này còn biểu thị lòng hiếu thảo, tôn kính của con cháu, đôi khi đi kèm bùa hộ mệnh, đồng xu hoặc thuốc thảo dược để cầu bình an cho linh hồn.

Bọc vải liệm

Khi thi thể đã mặc thọ trang, bước tiếp theo là bọc vải liệm. Lớp vải được quấn quanh thi hài nhằm bảo vệ và giữ gìn trước khi đặt vào quan tài. Vải liệm thường chọn loại trắng, gấm, lụa hoặc hoa văn truyền thống, tùy theo phong tục gia đình.

Hành động này vừa bảo vệ thể xác, vừa mang ý nghĩa tâm linh, tượng trưng cho sự che chở, yêu thương. Quá trình bọc phải cẩn thận, từ tốn, đôi khi kèm bùa chú hoặc đồng xu để cầu linh hồn được siêu thoát, an yên.

Đặt vào quan tài

Bước cuối cùng là chuyển thi thể vào quan tài, khoảnh khắc trang nghiêm và thiêng liêng nhất. Việc di chuyển phải nhẹ nhàng, tránh xô lệch hay va chạm mạnh để bảo toàn linh hồn và vận khí gia đình.

Gia đình thường đặt kèm vật phẩm tâm linh như tiền xu, bùa chú, gạo, muối hoặc đồ vật tượng trưng cho của cải, giúp người mất có hành trang đầy đủ trên hành trình sang thế giới bên kia. Nắp quan tài được đậy tạm, chờ lễ nhập quan chính thức, kèm cúng lễ, đọc kinh hay niệm Phật tùy tín ngưỡng.

Xem ngay:

Tổng hợp kích thước xây mộ chuẩn theo phong thủy

Những điều cần phải kiêng kỵ khi thực hiện lễ khâm liệm là gì?

Khi tiến hành lễ khâm liệm, bên cạnh việc thực hiện đúng quy trình, gia đình cần lưu ý nhiều kiêng kỵ để đảm bảo nghi thức trang nghiêm và linh hồn người mất được yên ổn. Sau đây là những điều cần nhớ:

Không khóc to trong lúc khâm liệm

Trong nghi thức khâm liệm, một điều kiêng kỵ quan trọng là không được khóc lớn. Theo quan niệm dân gian, tiếng khóc mạnh có thể khiến linh hồn người mất lưu luyến, khó siêu thoát và ảnh hưởng xấu đến gia đình.

Giữ không gian yên tĩnh, trang nghiêm thể hiện sự tôn kính và nghiêm cẩn. Vì vậy, con cháu thường được khuyên nén nỗi đau, chỉ khóc thầm hoặc bày tỏ cảm xúc sau khi lễ nhập quan kết thúc.

Không để gương trong phòng khâm liệm

Một kiêng kỵ quan trọng khác là không để gương trong phòng khâm liệm. Tín ngưỡng dân gian cho rằng gương có thể phản chiếu hình ảnh linh hồn, gây hoảng sợ hoặc ảnh hưởng đến việc siêu thoát.

Do đó, gương thường được che lại hoặc di chuyển ra khỏi phòng, giúp không gian thanh tịnh, nghiêm trang và tránh những điềm xấu cho người đã khuất cũng như gia đình.

Không để mèo nhảy qua thi thể

Trong quá trình khâm liệm, gia đình cần kiêng để mèo, đặc biệt mèo đen, nhảy qua thi thể. Theo quan niệm dân gian, hành động này có thể gây điềm xấu, làm linh hồn không siêu thoát hoặc thi thể bị xáo trộn, ảnh hưởng đến vận mệnh gia đình. 

Vì vậy, mèo và các động vật khác thường được nhốt hoặc giữ xa khu vực tang lễ để đảm bảo nghi thức được trang nghiêm và an lành.

Kiêng kỵ về thời gian

Thời gian thực hiện khâm liệm cũng là yếu tố cần chú ý. Theo phong thủy và tín ngưỡng dân gian, nghi lễ nên diễn ra vào giờ lành, ngày tốt để tránh điềm xui cho gia đình và giúp linh hồn người mất siêu thoát thuận lợi.

Gia đình thường tham khảo lịch âm dương hoặc nhờ thầy cúng, thầy phong thủy xác định thời gian thích hợp, thể hiện lòng tôn trọng và mong muốn sự bình an, thanh thản cho người đã khuất.

Kiêng kỵ về người thực hiện

Người được giao thực hiện khâm liệm phải là người có kinh nghiệm, đạo đức và tâm linh vững vàng, thường là người trong họ tộc, người lớn tuổi hoặc thầy cúng. 

Điều này giúp đảm bảo nghi lễ diễn ra đúng cách, không làm xáo trộn năng lượng và ảnh hưởng đến linh hồn người mất. Những người đang mang tang hoặc phụ nữ mang thai thường bị kiêng tham gia để tránh tai ương hoặc rối loạn nghi lễ.

Kiêng kỵ về vật dụng

Các vật dụng sử dụng trong khâm liệm cần lựa chọn kỹ lưỡng. Dao, kéo, gương hay các vật sắc nhọn không nên có mặt trong phòng, vì theo dân gian, chúng có thể cản trở linh hồn siêu thoát.

Vải bọc thi thể và đồ thọ trang cũng phải tuân theo phong tục, tránh màu sắc sặc sỡ hoặc hoa văn lạ. Việc chọn vật dụng phù hợp không chỉ đảm bảo nghi lễ trang nghiêm mà còn thể hiện sự tôn kính, mong linh hồn người mất được an yên.

Xem ngay:

Cách tính kích thước xây mộ chuẩn phong thủy chi tiết NHẤT

Địa chỉ mua lăng mộ đá giá tốt, chất lượng cao

Đá Mỹ Nghệ Trung Lập là đơn vị uy tín chuyên chế tác và cung cấp các sản phẩm đá mỹ nghệ chất lượng cao, phục vụ nhu cầu lăng mộ, bia mộ và các công trình tâm linh. Với nhiều năm kinh nghiệm, Trung Lập cam kết mang đến những sản phẩm tinh xảo, bền đẹp, chế tác tỉ mỉ từ các loại đá tự nhiên và nhân tạo cao cấp.

Trên đây là những thông tin chi tiết giúp bạn hiểu rõ hơn về liệm là gì và tầm quan trọng của nghi lễ này trong tang lễ truyền thống. Nếu bạn đang tìm kiếm đơn vị uy tín để chế tác các sản phẩm đá mỹ nghệ chất lượng, Đá Mỹ Nghệ Trung Lập chính là lựa chọn hoàn hảo